Even uw aandacht trekken

We moeten beter communiceren. We moeten de deelnemers beter bij hun pensioen betrekken. Ja, de pensioenfondsen zijn er druk mee om u geïnteresseerd te krijgen. Ik wens hun daar veel geluk mee. Want met een beetje wijsheid weet je dat dit een onmogelijke opgave is. In managementtaal: een uitdaging.

Anguilla

Toen ik een kwart eeuw geleden al weer op het Caraïbische eiland Anguilla was, las ik een mooi verhaal hoe de bewoners de aandacht van het ministerie van koloniën in Londen probeerden te activeren. Ze wilden rechtstreeks onder Londen vallen in plaats van onder een naburig eiland. Maar Londen negeerde hun. Ze gebruikten daarvoor een mooie vertelling.

De ezel van het dorp had er geen zin meer in. Hij was niet in beweging te krijgen, wat de bewoners ook deden. Daarmee kwam het dorp tot stilstand. De oogst kon niet van de berg worden gehaald, de verbinding met boerderijen kwam tot stilstand. Maar één bewoner had een oplossing: de ezelfluisteraar! Wel duur, maar altijd beter dan geen eten op tafel.

Dus zamelde het dorp geld in en werd met de opbrengst een beroemde ezelfluisteraar ingehuurd. De man kwam naar het dorp en bekeek de ezel van alle kanten. Keek de ezel diep in de ogen, hield wat haver voor, streelde zijn flanken en fluisterde lieve woorden in zijn spitse oren. “Willen jullie die ijzeren staaf is doorgeven”, vroeg hij aan de bewoners.  En hij stond al een klaar om de ezel een flinke opdonder te verkopen.

“Maar wat gaat u doen? De ezel mag niet dood!”

“Oh, ik wil alleen maar zijn aandacht trekken!”

Matige belangstelling

Zoals ik in oktober al op deze plaats schreef naar aanleiding van een onderzoek van NIDI: pensioen interesseert de meeste mensen niets – en vrouwen al helemaal niet. Zelfs onder gepensioneerden is de belangstelling matig – nog geen veertig procent houdt zich hier mee bezig. En slechts een luttele procent van de mensen – werkend of gepensioneerd – verwacht er in de toekomst met het nieuwe pensioenstelsel er op vooruit te gaan. Een dikke veertig procent denkt dat het alleen maar minder wordt.

U hoort: een uitdaging!

In een artikel in De Economist bevestigt pensioencommunicatiedeskundige Annemarie van Hekken dat beeld nog eens. Ik citeer uit PensioenPro: “Veel mensen hebben sceptische of ronduit negatieve overtuigingen en emoties bij het nieuwe stelsel. Teleurstellende ervaringen met pensioen dragen daar aan bij.””

Pensioenfondsbestuurders denken nog wel eens dat met meer en beter communiceren hier iets aan te kunnen doen. Sommigen vinden het zelfs een verplicht vak op de middelbare school waard – alsof het een zestienjarige ook maar een zier kan schelen dat ie over een halve eeuw pensioen krijgt. Die bestuurders en pensioendeskundigen denken ook de deelnemer te kunnen doorgronden door ze met koffie, frisdrank en een donut in een zaaltje bijeen te drijven en ze te ondervragen naar hun diepste pensioenroerselen.

Ik heb eens erg disruptief tijdens een stakeholdersmeeting van een groot pensioenfonds geroepen dat ze mensen beter leren kennen als de kinderen op voetbal doen in plaats van op hockey en de boodschappen voortaan bij de Lidl moeten halen in plaats van bij Albert Heijn. Ga naar Frans Bauer en niet naar het Concertgebouworkest. Voor dat advies was weinig waardering, overigens.

Complex

Aan pensioen en oud worden hangt een negatieve connotatie. Zelfs voor ouderen: je wilt wel oud worden, maar niet oud zijn. En je wilt je niet druk maken, maar gewoon plezier hebben. Pensioen is even complex als de energierekening: je begint eraan, zucht een keer en besluit dat de hond uitlaten nuttiger is. Ook jonge mensen in de pensioensector beamen dat hun werk interessant is, maar dat ze hun jaarlijkse UPO ongezien in de klapper stoppen.

Ik ben benieuwd hoe de pensioenfondsen uw aandacht gaan trekken. Een pensioenfluisteraar vertelde mij dat indexatie in elk geval de somberte zou kunnen verdrijven. Voorlopig staat alleen een ijzeren staaf klaar.

(oh ja: wat deden de bewoners van Anguilla? Ze begonnen een revolutie om rechtstreeks onder Londen te mogen vallen. Toen Engelse mariniers op het stand kwamen om de revolutie neer te slaan, werden ze ontvangen met rum en eten)