Rouwen, hoe doe ik dat?

Rouwen is een intens, grillig en persoonlijk proces. Omdat iedereen op zijn eigen manier rouwt bestaat er geen ‘handleiding om goed te rouwen’. Wat helpt is inzicht krijgen in je eigen proces en ontdekken wat voor jou werkt. Rouwtherapeut Leoniek van der Maarel vertelt over het rouwproces.

Rouwen is de reactie die volgt op een verlies. Hoe zwaar rouw is, is afhankelijk van de vorm van het verlies. We kunnen ook rouwen om een tas, of na een echtscheiding. Rouw na een overlijden is een moeilijk proces dat gepaard gaat met veel emoties. “Wat het zo ingewikkeld maakt is dat de meesten niet weten hoe ze moeten rouwen, er geen houvast is en dat de omgeving graag te hulp schiet”, zegt Van der Maarel. “Dat helpt meestal niet, want rouw is een individueel proces. Goed of juist verkeerd rouwen bestaat daarom niet.”

Het rouwproces: fases en taken

Iedereen rouwt op zijn eigen manier. Hoe mannen en vrouwen rouwen verschilt ook. Toch gelden voor de meeste rouwenden dezelfde fases en taken. Bijvoorbeeld fases als ontkenning, depressie en aanvaarding. Of taken als:

1. Het erkennen van een verlies;
2. Het herkennen en voelen van het verdriet;
3. Het verkennen van een ‘nieuw’ leven zonder de ander;
4. Het verbinden met de overledene en verder gaan.

Daarnaast zie je vaak dat mensen schommelen tussen bezig zijn met het verlies en bezig zijn met herstel. “De fases en taken zijn niet altijd generaliseerbaar en lopen vaak door elkaar, maar toch kan het houvast bieden om inzicht te hebben in waar je je ongeveer bevindt” stelt Van der Maarel. Het verklaart bijvoorbeeld waarom het verdriet na het eerste jaar anders en heftiger wordt. Of waarom je de ingelijste foto van een overleden dierbare eerst verstopt en daarna op de schouw zet. “Weet dat zolang het jouw manier is, het goed is.”

Hoe help je iemand die rouwt?

Veel mensen weten niet hoe ze een rouwende moeten bijstaan. Daardoor zijn ze bang om het bespreekbaar te maken. Van der Maarel: “Hoe goed we het ook bedoelen, aan ‘Je moet toch door’ of clichés als ‘de tijd heelt alle wonden’ heeft een rouwende op dat moment helemaal niks. ‘Je mag me altijd bellen’ werkt ook niet. De meeste rouwenden hebben namelijk het gevoel anderen tot last te zijn.” Wat wél helpt is er voor iemand zijn. Aandacht geven, vragen en luisteren. Laat iemand zijn verhaal vertellen. En laat merken dat je er bent, bel of ga langs met een pan soep of een bos bloemen. Maai het gras. “Ook al denken we dat we het minste doen door er alleen maar te zijn, dat is juist waar mensen het meest van opknappen.”

Over Leoniek van der Maarel

Toen Leoniek van der Maarel op 34-jarige leeftijd haar man verloor, besloot ze zich om te scholen tot rouwtherapeut. Nu is ze (rouw)psycholoog, orthopedagoog , hypnotherapeut, enneagramcoach en kinderyoga-docent. In haar eigen praktijk verzorgt ze al bijna 20 jaar psychosociale therapie voor volwassenen en kinderen in rouw. Daarnaast geeft ze trainingen, lezingen, workshops, gastcolleges en voorlichting rondom het onderwerp ‘verlies’. Onder ‘Het Nieuwe Rouwen’ bedenkt ze alternatieve concepten rondom rouwen, waardoor rouwen bespreekbaar wordt. Meer hierover vindt u op www.hetnieuwerouwen.nl.

Dit kan u helpen rouwen

1. Wat voor u werkt, werkt voor u. Laat niemand u van uw pad brengen. U komt er écht weer uit;
2. Mindfulness in rouw. Neem ieder moment zoals het komt. Dat u de ene keer op tafel danst en de andere keer huilt in een hoekje hoort erbij;
3. Denk niet teveel na over de toekomst, die ontvouwt zich vanzelf. Maak kleine stapjes en heb geen verwachtingen.

Bekijk ook het dossier Levenseinde