Rijbewijskeuring senioren toch niet afgeschaft

De seniorenkeuring voor het autorijbewijs wordt toch niet afgeschaft. Wel gaat naar verwachting op 1 januari 2014 de keuringsleeftijd van zeventig naar 75 jaar. Minister van Infrastructuur Melanie Schultz van Haegen wil wel dat de seniorenkeuring eenvoudiger wordt en minder rompslomp oplevert.

Effect keuring

De keuring heeft volgens een advies van het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) een positief effect op de verkeersveiligheid, hoewel dat niet is aan te tonen. Er zijn onvoldoende gegevens beschikbaar om concreet aan te geven hoeveel verkeersongevallen door de keuring worden voorkomen. Voor een betrouwbare uitspraak over het verband tussen medische geschiktheidbeoordeling en verkeersveiligheid zou veel meer informatie geregistreerd moeten worden, waaronder een gedetailleerde beschrijving van de redenen van afkeuring, de opgelegde beperkingen, en in hoeverre de beperkingen wijzigingen betekenen in de rijomstandigheden van de betrokkene. Toch zorgt de keuring er volgens het RIVM en de minister voor, dat ouderen langer veilig de weg op kunnen gaan, bijvoorbeeld omdat uit de test blijkt dat ze een andere bril nodig hebben of omdat ze met een automaat moeten gaan rijden.

Advies

Mensen van 70 jaar of ouder die hun rijbewijs willen verlengen, moeten daarvoor elke vijf jaar medisch gekeurd worden; binnenkort wordt deze leeftijd verhoogd naar 75 jaar. Maar de keuring wordt verschillend uitgevoerd door de keuringsartsen. Dat leidt tot onbegrip bij senioren. En de Eigen Verklaring wordt als niet duidelijk ervaren. Schultz van Haegen heeft de Gezondheidsraad (GR) om advies gevraagd naar manieren om de keuring meer te standaardiseren, de efficiëntie te vergroten en de kosten omlaag te brengen. Ze wil de Eigen Verklaring (EV) toegankelijker maken en de procedure in haar totaliteit vereenvoudigen, in ieder geval voor de circa 60 procent die zonder beperkingen door de keuring heen komt. Naar verwachting zal de GR hierover in het voorjaar van 2014 kunnen rapporteren.

Goedgekeurd

Vorig jaar werd 0,8 procent (2435) van de gekeurde senioren afgekeurd. Daarnaast werd 36 procent (109.278) van de gekeurden goedgekeurd met een beperking, wat bijvoorbeeld inhoudt dat de geldigheid van het rijbewijs wordt verkort. Ook kunnen ze worden verplicht een bril te dragen, mogen ze alleen overdag rijden, of mogen ze alleen in een auto met aanpassingen rijden, zoals een automaat. Hooguit 1 procent van de mensen gaat niet naar de medische keuring en ziet er daarmee vanaf het rijbewijs te verlengen. Ongeveer 15 procent van de ouderen neemt preventieve maatregelen om goedgekeurd te worden. Zij nemen bijvoorbeeld een bril om het gezichtsvermogen te verbeteren, of ondergaan een staaroperatie voorafgaand aan de keuring.

Afschaffen

Vorig jaar gaf de minister nog aan te laten onderzoeken wat de effecten zijn om de seniorenkeuring helemaal af te schaffen. Afschaffing zou per persoon ten minste €132 en bijna 2,5 uur aan kosten en lasten besparen. Vier op de tien senioren ervaren dat als belastend., zo blijkt. Dit komt overeen met de geluiden die vanuit ANBO naar buiten zijn gebracht. De keuring wordt ook te duur gevonden, daarom kunnen senioren via ANBO keuringen regelen voor een lager tarief dan het standaard tarief. De minister vindt dat er onvoldoende onderbouwing is om de seniorenkeuring af te schaffen en over te stappen naar een systeem zoals dat in andere landen wordt gehanteerd. Er is geen regeling in het buitenland die simpelweg onveranderd kan worden overgenomen ter vervanging van de seniorenkeuring. De verschillende regelingen daar zijn divers en de effecten ervan op de verkeersveiligheid niet duidelijk. Buitenlandse studies geven geen duidelijke aanwijzingen dat landen (of staten) met een op leeftijd gebaseerde medische keuring een grotere verkeersveiligheid hebben dan landen die dat niet hebben. Ook niet bij een keuringssysteem op basis van aandoening en een meldplicht voor artsen of voor rijbewijsbezitters; zoals in het Verenigd Koninkrijk waar de meldplicht bij de automobilist ligt of Zweden waar de verplichting juist bij de behandelend arts ligt.

Eigen verantwoordelijkheid

Schultz vindt het verder belangrijk dat rijbewijshouders zelf verantwoordelijkheid nemen voor rijden met gezondheidsklachten. Om mensen daarbij te ondersteunen, gaat ze extra aandacht schenken aan informatievoorziening hierover. “Via bijvoorbeeld websites en brochures wil ik ervoor zorgen dat mensen met een aandoening of mensen die bepaalde medicijnen gebruiken, weten of ze veilig aan het verkeer kunnen deelnemen en op welke manier.”

ANBO blij met leeftijdsverhoging

ANBO is blij met de leeftijdsverhoging, maar wilde eigenlijk helemaal van de leeftijdskeuring af. De aandoening moet leidraad zijn en niet de leeftijd. ANBO vindt een keuring pas nodig als iemand een aandoening of beperking krijgt. En als er dan al een medische keuring is, dan moet die uitgebreid met een rijvaardigheidstest. "Want", aldus Liane den Haan directeur van ANBO, "dat geeft een beter beeld of iemand nog geschikt is om als automobilist aan het verkeer deel te nemen."

En er zijn meer vraagtekens, want vorig jaar mei liet Schultz de Tweede Kamer weten, dat het CBR zou kijken of rijvaardigheidstesten de medische keuring kunnen vervangen. Er zou een proef gestart worden met een ‘one stop center’. Daar kunnen dan alle keuringen tegelijk plaatsvinden en kan de chauffeur in één dag horen of hij/zij geschikt is om te rijden. Het ‘one stop center’ zou er volgens Den Haan "snel moeten komen, want nu is er teveel bureaucratie, kost het veel te veel tijd, en zijn de kosten veel te hoog."