Een 10 voor ouder worden; ANBO's leidraad voor beleid

In Nederland staat ouder worden gelijk aan kwetsbaar worden. En blijkbaar staat kwetsbaarheid gelijk aan onmondigheid en niet meer zelf kunnen beslissen. Onzin, zegt ANBO vandaag opnieuw, tijdens de bijeenkomst 'En we leven nog lang en gelukkig'. "Mensen worden steeds gezonder oud en ze moeten zelf kunnen beslissen hoe ze zo lang mogelijk zo gelukkig mogelijk leven. En zelfs wanneer het verval intreedt kan de waardigheid en de keuzevrijheid behouden blijven. Dáár moeten we het over hebben", zegt ANBO-bestuurder Liane den Haan.

"We moeten niet denken in instituties, in wat er beschikbaar is, maar in wat mensen willen. Die manier van denken heeft grote gevolgen voor hoe we dingen organiseren en hoe professionals werken. Want wat individuele mensen nodig hebben, kan heel erg verschillen", zo zei staatssecretaris Martin van Rijn van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Bovendien: "Ouder worden gaat niet alleen over zorg, maar ook over wonen, werken, inkomen, vrijwilligerswerk en mantelzorg." Van Rijn ontving uit handen van Liane den Haan tien punten waarlangs ANBO toekomstig beleid zal beoordelen.

Een tien voor ouder worden:

1. Er is behoefte aan een positief beeld van ouder worden
2. We gaan uit van diversiteit en de kansen die dat biedt
3. Ervaring is goud op de arbeidsmarkt
4. Mensen leren het hele leven door
5. Verzilver de economische waarde van ouderen
6. Ouderen wonen en leven net zoals andere generaties
7. Ouderen zorgen voor anderen
8. Er wordt gezorgd voor wie dat nodig heeft
9. Generaties gaan samenwerken
10. Het gaat om wat je kunt en niet om je beperkingen

Minder regels, meer op maat

Leeftijd is niet bepalend, maar de fase waarin het leven zich bevindt. Het verschilt vervolgens van mens tot mens hoe daarmee omgegaan wordt. Dat was de kern van het betoog van alle sprekers. Joris Slaets, onderzoeker en directeur van de Leyden Academy, focuste daarbij op liefdevolle zorg, waarbij niet uitgegaan wordt van regels (het normatieve kader), maar juist van verlangens en behoeften (het narratieve kader). WimJan Egberts, directeur intramurale zorg bij Zorgbalans, voegt daaraan toe dat ook in de kwetsbaarheid kracht schuilt en dat ieder mens, zelfs in de diepste fase van de dementie, kan aangeven wat prettig en vertrouwd is. Dat geldt ook voor ouderen met een migrantenachtergrond: door zorg passend te maken bij de mens, de cultuur en de omgeving wordt vertrouwen gewonnen en uiteindelijk betere zorg verricht, zo zei Tugba Kaya van HVP Zorg. Peter Boerefijn van Habion stelde datzelfde als het over wonen (met of zonder zorg) gaat: het leefplezier moet altijd centraal staat. 

Grootste deel van de 'ouderen' is vitaal

Wanneer het over de ouderdom gaat, gaat het altijd over zorg en kwetsbaarheid. Maar de grootste groep wordt oud in goede gezondheid en kan én wil van waarde blijven voor de samenleving, zo betoogde SCP-directeur Kim Putters. Het aantal mensen dat vitaal oud wordt stijgt zelfs harder dan het aantal mensen dat kwetsbaar oud wordt. En toch gaat het altijd over die laatste groep. ANBO wil juist dat er gekeken wordt naar het maatschappelijk kapitaal van deze groep. 

Ambassadeurs voor lang en gelukkig leven

ANBO wil dat er een beweging ontstaat, waardoor de positieve kijk op ouder worden de overhand krijgt. De kwetsbaarheid wordt niet ontkend, maar er wordt juist erkend dat dat maar een klein deel van het leven is. Niemand wil aangesproken worden op zijn beperkingen, maar juist op wat er wel kan. Op de Facebookpagina En we leven nog lang en gelukkig worden die positieve kanten van ouder worden juist belicht.