Ondertussen in Den Haag

En nu gaat de Tweede Kamer over op monnikenwerk: elke regel van de Wet Toekomst Pensioenen wordt tot achter de komma ontleed om te kijken wat er staat en of dat wel deugt. En als ze er niet uitkomen, dan vragen de Kamerleden wat er nu eigenlijk precies staat, dan wel bedoeld wordt – ondanks een kleine vijfhonderd pagina’s toelichting.

Opvallende wending

Het was toch eigenlijk wel een opvallende wending in de al langdurige behandeling van de pensioenwet. Tot nog toe wilde de coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie er flink de pas in zetten. De pro-lobby draaide ondertussen op volle toeren: eerst mochten sociale partners en de Pensioenfederatie de wet een duw vooruit geven met een groot opiniestuk in het vakblad PensioenPro. Dat deden de vijf grote pensioenfondsen twee weken later nog eens dunnetjes over. Een tegen-brief van een veertigtal ‘prominenten’ werd ondertussen door minister Carola Schouten achteloos door de papierversnipperaar gehaald. Tempo wilde ze. 

De wet was vermoedelijk al aangenomen geweest als het aan de coalitie had gelegen. Er ligt echter nog een obstakel op de weg: de behandeling van de wet in de Eerste Kamer. Daar heeft de coalitie geen meerderheid. De steun van PvdA of GroenLinks is nodig om in de Senaat een meerderheid te halen. Die partijen hebben eerder wel voorwaardelijke steun toegezegd. 

Die voorwaarden gaan overigens bepaald niet over het nieuwe pensioenstelsel: zij willen vooral dat de witte vlekken (werknemers in dienst zonder pensioen) ook pensioen gaan opbouwen. En liefst de zzp’ers ook. Een standpunt dat we als ANBO overigens geheel onderschrijven, maar ja, daar had de regering ook zonder pensioenwet wel iets aan kunnen doen. Met een boterzachte toezegging dachten minister en coalitie de linkse partijen wel over de streep te kunnen trekken: over vier jaar zou het aantal niet pensioen opbouwende werknemers teruggebracht moeten zijn van 900.000 naar 450.000 mensen. En na enige drang: ja, anders zou een pensioenplicht overwogen kunnen worden. 2025: dan zit deze Kamer en niet meer en de minister ook niet. En overwegen? Waarom dan niet meteen nu al verplichten?

GroenLinks en PvdA voelen zich nog niet gebonden aan hun steun. Met name Senna Maatoug (GL) speelt een ijzersterke rol in het debat. Zij laat ruimte voor twijfel, zegt eerlijk als ze iets niet begrijpt en vraagt uitleg. Haar glansrol kende voor ons een hoogtepunt toen het ging over koopkracht. 

Koopkracht

Koopkracht is het speerpunt van de Seniorencoalitie van ANBO, KBO-PCOB, Koepel Gepensioneerden en NOOM. Wij ergeren ons kapot aan het langzaam wijzigen van de doelstelling: een koopkrachtig pensioen, kortom een pensioen dat normaliter meestijgt met de prijzen. Ja, neen, dat was een koopkrachtiger pensioen, zei de woordvoerster van D66. Hum? In 2019 is uitzicht op een koopkrachtig pensioen beloofd door kabinet en sociale partners. En daarmee werd tot echt bedoeld: koopkrachtbehoud in normale omstandigheden.

Maatoug nam de minister aardig de maat. Haar conclusie: we moeten het woord koopkrachtig blijkbaar maar beter niet meer gebruiken in dit debat. En het is niet vreemd dat de mensen boos worden. Ondertussen liet zij geheel in het midden of GroenLinks de wet zo zou kunnen steunen.

Blijkbaar voelt de coalitie nattigheid, vandaar het voorstel van CDA’er Palland om over te gaan tot de artikelsgewijze behandeling. Kijk maar: wij willen ook zorgvuldigheid. Op 2 december gaan ze na een schriftelijke behandeling de minister bevragen.

Rendement, inflatie en rente

Maar dat schuift de behandeling wel op, want in twee volle debatdagen zit alleen de eerste termijn er op.  En dan komt er op 30 november het rapport van de commissie parameters, die de cijfers opstelt voor te verwachten rendementen, inflatie en rente.  De commissie wil met die commissie in gesprek. En dan moet de tweede termijn nog volgen. 

Als de Tweede Kamer dan in een stemming haar ei legt, moet de Senaat aan de slag. Dan is het vermoedelijk januari. En die moeten dan rap zijn, want op 14 maart zijn de Provinciale Verkiezingen waarmee – getrapt – ook de nieuwe Eerste Kamer wordt gekozen.

Je zou zeggen: houd in elk geval een plan B achter de hand om eventuele vertraging niet ten koste te laten gaan van de deelnemers en gepensioneerden. Maar de coalitie en de minister lijken te vrezen dat met een plan B plan A (de pensioenwet) weer op de lange baan wordt geschoven. De vraag is daarbij wel voor wie dit allemaal bedacht werd. Dat was toch de al dan niet gepensioneerde deelnemer?