Expertinterview - Marc Van Ranst

Vaste prik

We kennen hem als publiek figuur met een bewogen tijd achter de rug. Regelmatig werd hij doelwit van rechtszaken en bedreigingen. Ook kennen we hem als fanatiek twitteraar. Maar we kennen hem vooral als hoogleraar virologie aan de Katholieke Universiteit Leuven: Marc Van Ranst. Een gesprek over de coronapandemie. Volgens de Belgische topviroloog wordt het volgend jaar dan eindelijk echt beter.

We zijn aan het eind van 2021. Eind vorig jaar hoopten we allemaal dat 2021 een beter jaar zou worden. Daarin zijn velen teleurgesteld. Had u dit eind vorig jaar kunnen voorspellen?
“Het is inderdaad maar marginaal beter geworden. Dat had ik niet verwacht. Begin vorig jaar konden de vaccins amper geleverd worden en door die heel besmettelijke Deltavariant verliepen de zaken veel moeizamer dan vooraf gedacht. Ik geloof wel dat het volgend jaar dan eindelijk echt beter wordt. We hebben prima gevaccineerd en de opvolgvaccins komen eraan.”

U verwacht dus niet weer een nieuwe lockdown, zoals in Letland?
“Letland heeft een hele lage vaccinatiegraad. Ze moesten daar volop aan de noodrem en dan is dit wat je kunt doen. Ik zie dat in Nederland en België niet weer gebeuren. Het is wel mogelijk dat we weer mondkapjes gaan moeten dragen, dat grote manifestaties weer worden verboden of dat bepaalde delen van de horeca sluiten, of daar in ieder geval zeer strenge ventilatienormen gelden. Voor niemand zijn dat aantrekkelijke opties, ook voor de politiek heeft dat heel zware consequenties.” (Het interview vond plaats voordat de nieuwe maatregelen van kracht werden, red.)

Onze hoge vaccinatiegraad behoedt ons dus voor een nieuwe lockdown. Wordt het coronavaccin vaste prik? Of moeten we leren leven met corona onder ons?
“Met corona samenleven klinkt veel te vriendelijk. Corona is niet mijn vriend, dus ermee samenleven wil ik niet. Ik denk dat we ons de komende jaren regelmatig moeten laten vaccineren tegen het coronavirus. Er zijn firma’s bezig met het ontwikkelen van een mRNA- vaccin tegen de griep. Dat gaat alleen niet zo snel, want om ze te kunnen testen moet je griep hebben, en dat heeft niemand nu. Eventueel kun je die twee vaccins combineren, en ouderen en risicogroepen jaarlijks vaccineren. Over een tijdje kunnen we daarmee stoppen. Normaal gesproken kun je iets langer doen met een coronavaccin, maar zolang het virus de wereld nog over gaat ontstaan er heel veel mutaties. Griep verandert ieder jaar. Dus ik denk dat we gaan naar ieder jaar een griepprik en elke twee, drie jaar een coronaprik.”

Met dat advies zal de farmaceutische industrie wel blij zijn
“Op een gegeven moment gaat commercie inderdaad een rol spelen, ze gaan dat vaccin willen slijten. Voor farmaceutische bedrijven is zoveel mogelijk winst maken uiteindelijk het doel. Ik heb daar redelijk begrip voor, want een deel ervan wordt geïnvesteerd in nieuwe innovaties. Het nuchtere feit is dat de bakker en de slager hun producten ook niet maken omdat ze u zo leuk vinden. Die willen gewoon geld verdienen. Maar je moet wel zo eerlijk mogelijk zakendoen, en bepaalde dingen vind ik niet sympathiek. Ik zie bijvoorbeeld niet in waarom de vaccins duurder zijn geworden. Het is daarom goed dat er op Europees niveau wordt onderhandeld over de prijs, dat versterkt onze positie. Dus laten we ze heel goed controleren, maar niet demoniseren, en beseffen dat we wel moeten samenwerken met de farmaceutische industrie. Want het Leger des Heils maakt geen vaccins.”

Wat vindt u van een vaccinatieplicht?
“In landen als België en Nederland, waar we met alleen gezond verstand een hele hoge vaccinatiegraad hebben bereikt, is de potentiële winst van een vaccinatieplicht heel klein. Het zou voornamelijk een enorm cadeau voor de antivax-beweging zijn, die je daarmee nog meer tegen je in het harnas jaagt, waardoor je ‘martelaars’ krijgt. En mensen vaccineren die dat niet willen, hoe ga je dat aanpakken? In landen met een veel lagere vaccinatiegraad is de potentiële winst hoger. Maar het is een enorm autoritaire maatregel, waarvan ik denk dat het positieve effect niet opweegt tegen het negatieve effect. Al met al ben ik er geen voorstander van.”