Presentator en vinoloog Astrid Joosten (61)

‘Salaris is een van de laatste taboes’

Iemand vragen naar zijn salaris, dat is meestal geen lekkere binnenkomer op een verjaardag. Presentator Astrid Joosten heeft daar minder moeite mee. Ze is medebedenker van het programma Wat verdien je?, waarin Nederlanders vorig jaar op tv hun salaris onthulden. Inclusief zijzelf. ‘Het was bevrijdend.’

“We praten over alles: pedofilie, gender, alle soorten seks. Je zou denken dat er geen taboes meer zijn in Nederland. Maar ons salaris, dat blijft vaak nog geheim. Stel, er staat een groep vrienden in een kroeg en ze hebben het nooit over hun salarissen gehad. Ze denken over elkaar in een ongeveer-bedrag, een inschatting. Dat ongeveer-gevoel vinden ze meestal mooi genoeg. Want weet je wat er gebeurt als ze hun salarissen expliciet gaan noemen? Dan zou dat kunnen tegenvallen of het is meer dan iedereen dacht en dan kan er jaloezie ontstaan. In Amerika praten ze makkelijker over beloningen, dat zit in hun cultuur. Als iemand daar vertelt dat hij drieduizend dollar per maand verdient, dan zeggen ze: ‘Good for you!’ Daar draait het erom dat je het moet maken. Hoe gek hij ook is: mensen vinden Trump een held, want hij heeft veel geld verdiend. Knap gedaan, klinkt het, applaus. Zo werkt dat in Nederland niet. Hier zouden we eerder denken: dan kun je wel een beetje delen. Dat is het calvinisme in ons.”

3,5 ton-man

“Het programma Wat verdien je? is het moeilijkste programma dat ik ooit heb gemaakt. We hadden vorig jaar twee panels: een van rijke ondernemers en een van links georiënteerde mensen. Zij moesten de salarissen van mensen in de studio raden. Het is een zoektocht geweest, er waren gewoon geen mensen te vinden die over hun salaris wilden vertellen op tv. De redactie werd wanhopig en vroeg me of we er niet beter mee konden stoppen. ‘No way’, zei ik. Ik kende een medisch specialist en die heb ik gevraagd om mee te werken. Dat wilde hij wel. Hij verdiende niet meer dan de Balkenendenorm (dit jaar vastgesteld op 194.000 euro, red.) en vond het goed om te vertellen dat hij niet doorging voor een 3,5 ton-man, zoals velen hem zagen. Toen hij eenmaal toezegde, zei een huisarts dat hij ook wel wilde komen. Je moet één schaap over de dam hebben...”

Gouden handdrukken

“Het meest verbaasd was ik over de uitzending rond het thema media. Daarin hoorden we het salaris van de algemeen directeur van een groot uitgeefconcern – miljóenen. Er was ook een vrouw in de studio die stukjes schreef voor een regionale krant. Ze kreeg daarvoor 13 cent per woord. 13 cent, we waren verbijsterd! Dat had niemand in de studio goed geraden. Ze wilde meedoen aan het programma om misstanden aan de kaak te stellen. Die uitzending heeft geleid tot veel discussie – de Raad voor de Journalistiek kwam erbij en er werden Kamervragen gesteld. Dat vind ik mooi, dat ik dingen kan blootleggen en dat er iets teweeg wordt gebracht. Daarom kriebelt het ook weer en zou ik weer nieuwe afleveringen willen maken. Want er zijn nog genoeg onderwerpen om aan te kaarten. Gouden handdrukken, bijvoorbeeld.”

Bofkont

“Mijn eigen salaris heb ik in de laatste uitzending ook bekendgemaakt (175.000 euro, red.). Ik kan geen programma over dit onderwerp maken en het dan zelf niet zeggen. Dat zou toch onsportief zijn? De omroepdirectie had vooraf haar twijfels – er is zelfs een directievergadering aan gewijd – maar na de uitzending heeft niemand een boze brief gestuurd en ook van collega’s heb ik niets vervelends gehoord. Dat betekent blijkbaar dat dit salaris bij me past. Het voelde bevrijdend om het te vertellen. Er zijn een paar grootverdieners bij de publieke omroep en in de media werd vaak gespeculeerd: zou Astrid daar ook bij horen? Nu kon ik laten zien dat dat niet zo is.
Het is een mooi salaris, ik ben een bofkont. Ik ben in een heel mooi beroep terechtgekomen, ik mag mooie programma’s maken – en ik krijg er nog mooi voor betaald ook. Bij een commerciële omroep kan ik een veelvoud verdienen, maar ik wil daar niet werken. Ik heb de drive om inhoudelijk goede programma’s te maken en die ruimte heb ik bij de publieke omroep.”

Astrid met de sleutel

“Ik kies in mijn werk voor plezier en inhoud, niet voor wat er precies op mijn bankrekening wordt gestort. Wel vind ik het héél belangrijk om een eigen salaris te hebben. Mijn moeder werkte en omdat ik de oudste was, had ik de huissleutel om mijn nek, aan een touwtje. Ik heb het altijd heel normaal gevonden dat een vrouw werkt. Mijn vader wilde dat we allemaal een opleiding zouden gaan volgen. Hij vond dat we onze eigen boterham moesten kunnen verdienen – niet alleen mijn broer, maar ook mijn zusje en ik. ‘Je mag alleen bij een man blijven omdat je van hem houdt’, zei hij. Het zou nooit zo mogen zijn dat je vanwege economische motieven niet kunt scheiden. Mijn zusje en ik hebben allebei meegemaakt dat we alleen kwamen te staan. We vielen niet om, het leven ging door. Dat sommige vrouwen hun huwelijk zien als een levensverzekering, vind ik raar. Ik zie dan twee wiegjes voor me: een met daarin een jongen die denkt: wat zal ik later worden? En het meisje in het wiegje ernaast denkt: wat voor een man zal ik aan de haak slaan? Dat is toch gek? Ik vind dat we allemaal voor onszelf moeten kunnen zorgen. Hoewel we natuurlijk sommige taken moeten verdelen.”

Aardbeien en tomaatjes

“Mijn agenda is goed gevuld, al mijn werkzaamheden prop ik in een week. Ik ben een actief persoon en een harde werker. Wat ik nu allemaal doe geeft me veel energie. Sinds kort heb ik een nieuwe partner. Hij is ook een heel harde werker en heeft een grote verantwoordelijkheid. We begrijpen elkaar goed. Maar hoe hard we ook werken, we kunnen ook ongelooflijk genieten van vrije tijd. Afgelopen weekend liepen we over de markt in zijn woonplaats. We namen aardbeien, tomaatjes en andere lekkere dingen mee naar huis. Dat is wel iets waar ik veel geld aan uitgeef: lekker eten en uit eten gaan. Maar daar geniet ik dan ook heel erg van.” <einde lopend verhaal>

Astrid Joosten & geldzaken

Maakt geld gelukkig?
“Nee hoor. Ook mensen met geld kunnen er niks van bakken, geen smaak hebben, vervelend zijn. Als je veel geld hebt maar een slecht huwelijk, wat heb je er dan aan? Andersom kan te weinig geld je wel ongelukkig maken. Dan heb je zorgen.”

Wat is er belangrijker dan geld?
“Gezondheid blijft het allerbelangrijkst. En liefde is natuurlijk fantastisch. Het geeft vleugels, ik vind het heerlijk om samen door het leven te gaan.”

Zuur verdiend geld, weleens mee te maken?
“Vervelende opdrachten heb je er altijd tussen zitten. Dat het tegenvalt en je denkt: hoe heb ik dit kunnen aannemen? Dan ben ik blij als het achter de rug is. Maar het gebeurt niet vaak, meestal kom ik blij thuis.”

Waar geef je soms (te) veel geld aan uit?
“Een mooie tas is wel een zwak puntje. Dan sta ik in een winkel en denk ik: oh, die is mooi, die wil ik hebben! Maar dan zeg ik ook tegen mezelf: ‘Heb je die tas echt nodig?’ Soms doe ik het dan niet, soms wel. Ik heb ook zwakke momenten.”

Heb je een financiële planning?
“Nee, dat gaat op gevoel. Ik heb geen gat in mijn hand, ik maak ook nooit schulden. Tijdens mijn studententijd stond ik ook niet rood, het lukte me om de tering naar de nering te zetten. Ik zou nooit gaan lenen om spullen te kopen. Daar zou ik zenuwachtig van worden en slecht van slapen.”

Kun je eerder stoppen met werken?
“Op een gegeven moment kan het wel, ik heb voor een pensioen gezorgd. Maar ik wil het nog niet. Het gaat er gewoon om hoeveel plannen en energie je nog hebt. Als mijn ideeën opraken, ga ik het rustiger aan doen. Maar ik heb nu juist zin om nog veel leuke programma’s te bedenken.”

Wijngek

Sinds zeven jaar runt Astrid Joosten samen met Thérèse Boer van sterrenrestaurant De Librije in Zwolle een webshop in wijnen. Nadat ze daar een keer had gegeten, leek het haar leuk om meer over wijnen te weten. Ze volgde de opleiding tot vinoloog en ging met Boer aan de slag. “We doen vrijwel alles zelf, van de nieuwsbrief maken tot nieuwe wijnen selecteren en proeverijen organiseren. Het is veel werk en het levert weinig geld op, maar ik vind het heel erg leuk om te doen. En ik kan tegen inkoopprijs wijn drinken, dat scheelt dan weer!” Meer informatie vindt u op www.astridentherese.nl 

Astrid Joosten

Astrid Joosten (1958) begon haar carrière bij de televisie als omroepster. Vanuit daar groeide ze door: bij het actualiteitenprogramma van Koos Postema leerde ze het vak en later begon ze zelf tekstdraaiboeken te schrijven en mee te denken over tv-formules. Inmiddels is ze ook programmamaker en verzint ze complete programma’s vanaf nul. Joosten is sinds 1991 de presentator van de quiz 2 voor 12. Regelmatig is ze dagvoorzitter van een congres en samen met Thérèse Boer van sterrenrestaurant De Librije in Zwolle runt ze een webshop in wijnen. Ze is ambassadeur voor het Nationaal Epilepsiefonds. Joosten was getrouwd met toetsenist en producer Willem Ennes, die in 2012 overleed. Sinds kort heeft ze een relatie met een Rotterdamse zakenman.  www.astridjoosten.nl  
 

Astrid Joosten