Het vertrouwen in de pensioenwet is nog ver weg

Het was voor de pensioenliefhebber een week om de vingers bij af te likken. En zeker voor mij, want woensdag 14 september was mijn eerste AOW-dag! Precies de dag dat wij bij minister Carola Schouten op bezoek waren om te praten over de Wet Toekomst Pensioenen. Voor de gein hebben we symbolisch mijn recht op AOW ondertekend. Niet dat ik nu stop: ik blijf werken tot het nieuwe pensioenstelsel is ingevoerd, ergens rond 26/27.

Deze week begon de parlementaire behandeling van de pensioenwet. Het goedkeuren van de wet moet het einde zijn van een discussie die inmiddels twaalf jaar heeft geduurd. In 2011 ontplofte een vernieuwing van het pensioenstelsel (het reële systeem), omdat een deel van de FNV dit idee als een ‘casinopensioen’ framede. De absolute zekerheid van de hoogte van het pensioen zou verleden tijd zijn en de tegenstanders wisten de vernieuwing met nucleaire precisie om zeep te helpen.

De tegenstanders kregen de zekerheid die ze wilden. De marktrente als zekerheid en nog eens flinke buffers. U wilt zekerheid? Nou, zo ziet die eruit. U hebt mogen proeven wat dat betekent: twaalf jaar stilstand en dat is ook met een beetje inflatie een voortdurend koopkracht afbrekende achteruitgang. Pikant: ik zie nu de toenmalige tegenstanders als fanatiekste voorstanders van een soort reëel stelsel. Maar vorige oorlogen kun je niet meer winnen.

De aftrap

Goed, de commissie Sociale Zaken en Werkgelegenheid nam deze week een ferme aftrap voor de behandeling. Hups, maandag van 10 uur ’s ochtends tot 10 uur ’s avonds, met zestien fracties in de arena tegenover minister Schouten. Dat bleek nog te krap ingepland, want de minister kwam niet meer aan het woord. Dus kwam er een voortzetting van het overleg op donderdag. Niet te flauw: van 10 tot 18 uur. Minister Schouten had de beantwoording keurig in elf blokjes opgedeeld. ’s Middags om 5 uur waren er vier van behandeld. Volgende week donderdag gaat de commissie kijken wanneer een voortzetting van de voorzetting van het wetgevend overleg kan plaatsvinden. Dan moet er nog plenair, dus in de grote zaal, worden vergaderd en dan volgen de stemmingen. Daarna is de Eerste Kamer aan de beurt.

En er gebeurde van alles. Al jaren trekt de huidige coalitie op pensioengebied op met de PvdA en GroenLinks. Om twee redenen: voor een dergelijk grote wet is een breed draagvlak nodig en bovendien mist de coalitie een meerderheid in de senaat (Eerste Kamer). Vanaf het eerste moment was het voor de oppositie vrij schieten op de minister. Nu en dan inhoudelijk juist, regelmatig procedureel correct en voortdurend gebruik makend van de beeldvorming die het kabinet en sociale partners hebben gecreëerd. 

Veel bezwaar

Om een paar zaken te noemen: een verkeerde berekening van een geïndexeerd pensioen, het opschorten van het individuele bezwaarrecht, de schijn van chantage door te verplichten mee te doen aan het nieuwe stelsel om nu te mogen indexeren, beslissen voordat berekeningen mogelijk zijn. Eigenlijk is alleen het eerste punt een blunder te noemen, voor de rest is wat te zeggen. Maar dan moet men er wel het volle elan in. Nu was het prijsschieten. 
En er stond niet echt een hechte coalitie van zes partijen. PvdA en GroenLinks lieten weten veel bezwaren te hebben. GL-kamerlid Senna Maatoug was helder: zoals de wet er nu bij ligt, kunnen wij niet voor stemmen. Ook de PvdA had die houding. Dan zou je denken: de gewone coalitie van VVD, D66, CDA en ChristenUnie gaan vierkant achter het wetsvoorstel en de minister staan. Maar daar was opvallend weinig van te merken.

Alles uit de kast

Minister Schouten zal alles uit de kast moeten halen om het parlement én het volk te overtuigen, niet alleen met woorden met ook met toegevingen Dat is geen misselijke opdracht, zeker niet nu de rente weer oploopt en daarmee het oude stelsel wat opfleurt. Ik zeg er wel bij: als de rente over een jaar weer daalt, dan zit u nog steeds in de oude stilstaande wereld. Ik zou zeggen: pas de pensioenwet aan en ga vooruit. Maar doe wat aan die beeldvorming want eens was een doelstelling van het kabinet om het vertrouwen te herstellen.