Een interessante voetnoot

Het Centraal Planbureau heeft afgelopen week in een economische beleidsanalyse vier scenario’s voor de coronacrisis uitgewerkt. De conclusie, kort samengevat: het wordt erg of het wordt verschrikkelijk. Erg is een krimp dit jaar van 1,2 procent en verschrikkelijk is een krimp van 7,3 procent met nog een daling van 2,7 procent in 2021, resulterend in een werkloosheid van 9,4 procent volgend jaar.

Ik heb het rapport doorgenomen en het CPB is tamelijk open over de waarde van scenario’s: ze weten het eigenlijk ook niet. Dat zeggen ze iets deftiger: “Een centrale raming die het CPB regulier maakt is in de huidige situatie van grote onzekerheid en bij gebrek aan harde cijfers over de recente ontwikkelingen niet zinvol.” Op 3 maart schreef het CPB nog: “Uitgaand van een beperkt effect van het coronavirus groeit de Nederlandse economie in 2020 en 2021 gestaag door.” In cijfers: een groei van 1,4 c.q. 1,6 procent.

Goeroe

Drie weken later kon dit Centraal Economisch Plan door de papierversnipperaar. En waagt het CPB zich niet meer aan een voorspelling. Vandaar dat de vier scenario’s zijn opgesteld.

Het mooie van berekeningen is, dat wat je erin stopt er ook uit komt. De vooronderstellingen worden keurig weergegeven. Maar of de scenario’s kloppen, weet geen mens. Ik schreef dat in mijn vorige column dat het coronavirus een Zwarte Zwaan is. En ook de goeroe op het gebied van risk management, hoogleraar Theo Kocken, beaamt dat deze omvang en impact in elk geval onvoorstelbaar is.

Soepel

Vanuit mijn vakgebied is natuurlijk de vraag: wat betekent dit allemaal voor de pensioenen? Zoals we eerder meldden op de ANBO-website: voorlopig niets. De uitkeringen in 2020 blijven overeind. Of dat ook in 2021 het geval zal zijn, is vanzelfsprekend onzeker. Dat hangt af van de eindstand op 31 december. En ik durf wel te voorspellen: de huidige regels zullen niet van toepassing zijn.

Minister Wouter Koolmees was ook vorig jaar soepel genoeg om de regels aan te passen, zodat miljoenen mensen geen korting op de uitkering of aanspraken hoefden te ondergaan. Toen vanwege de historisch lage rente en omdat er wordt gewerkt aan een nieuw stelsel. Die twee omstandigheden blijven overeind.

Dapper besluit

Daar komen nu twee nieuwe omstandigheden bij. De eerste zijn de verkiezingen in 2021. Om gepensioneerden na tien jaar uitholling van hun inkomen te confronteren met kortingen ligt niet voor de hand. Zoals ambtenaar sir Humphrey in ‘Yes minister’ zijn minister  Hacker zou complimenteren: “Dat is een dapper besluit, minister.” Vertaald: “Dat is politieke zelfmoord, minister.”

De tweede omstandigheid is het coronavirus. Het CPB schenkt in het corona-scenariorapport marginaal maar wel heel opmerkelijk aandacht aan de pensioenen. Het rapport meldt natuurlijk dat pensioenfondsen door de crisis worden geraakt. Maar  in voetnoot vier van pagina zeven van het rapport schrijft het CPB: ‘In de scenario-analyse gaan we ervan uit dat pensioenfondsen desondanks niet hoeven te korten, gezien de bijzondere omstandigheden.” En het CPB zit dicht bij het vuur, doet de berekeningen voor het nieuwe stelsel en zit aan tafel met de minister. Ik denk niet dat deze voetnoot uit de losse pols is toegevoegd. Kortom, afgezien van nieuwe ontwikkelingen liggen kortingen niet voor de hand.

Bazooka's

Maar uiteindelijk gaat het ook bij pensioenen om de reële economie. In pensioenland geldt de gouden regel ‘premie + rendement = pensioen’. Kortom, als ik zie dat drie van mijn zes (schoon)kinderen voorlopig thuis zitten, dat de stad uitgestorven is, Kruidvat paracetamol alleen nog van achter de kassa verkoopt, pensioenfondsen de premieheffing als Horeca de premieheffing tijdelijk opschort en het CPB als meest optimistische scenario heeft dat de economie tenminste drie maanden op slot is, dan is er reden tot bezorgdheid. Want het geld voor zorg of pensioenen moet natuurlijk wel worden verdiend.

Het is te hopen dat de financiële en medische bazooka’s goed staan afgesteld, want anders gaan we een heel moeilijke periode tegemoet. Daar stelt een paar weken vanaf huis werken niets bij voor.