Vrij baan voor huisbezoek AOW'ers

De Eerste Kamer heeft ingestemd met het wetsvoorstel Huisbezoek voor rechtmatigheid uitkering, waardoor ook AOW'ers te maken kunnen krijgen met onaangekondigde huisbezoeken, zonder dat er een gerichte of gegronde verdenking van uitkeringsfraude is. Pijnpunt is vooral de regelgeving voor AOW’ers met een (nieuwe) partner, die op subjectieve, niet meetbare gronden als 'samenwonend' worden aangemerkt, waardoor zij gekort kunnen worden op hun AOW-uitkering en soms voor duizenden euro’s aan teveel ontvangen AOW moeten terugbetalen. ANBO vroeg aan de leden van de Eerste Kamer om het wetsvoorstel terug te sturen, en de Tweede Kamer aan te sporen eerst met deugdelijke wetgeving te komen alvorens de fraudeopsporing uit te breiden.

Duur, zinloos en traumatiserend

"Er moet korte metten gemaakt worden met uitkeringsfraude. Maar veronderstelde AOW-fraude, op basis van een subjectieve beoordeling van een sociaal rechercheur, is onacceptabel. Zinloze huisbezoeken zijn duur zijn en leiden onterecht tot grote financiële problemen en emotionele trauma's", aldus Liane den Haan, algemeen directeur van ANBO. ANBO gaat in gesprek met de leden van de nieuwe Tweede Kamer om te komen tot een nieuwe wetswijziging. 

Objectieve criteria

ANBO eist al langer objectieve criteria, zodat er eenvoudig getoetst kan worden of iemand samenwoont of niet. Nu beslist de Sociale Verzekeringsbank (SVB), die o.a. de AOW uitkeert en de rechtmatigheid controleert, of stellen “meer dan de helft van de tijd” samen doorbrengen. De SVB beslist in hoeverre stellen die samen eten, samen boodschappen doen of samen op vakantie gaan een huishouding delen. ANBO pleit ervoor de Gemeentelijke Basisadministratie als uitgangspunt moeten nemen voor controle. "Samenwonen doe je in één huis. Apart wonen of LAT-ten doe je in verschillende huizen. Zo simpel kan het zijn", aldus Den Haan. “Huisbezoek om uitkeringsfraude op te sporen zou alleen moeten plaatsvinden bij een gerede verdenking, gebaseerd op meetbare, objectief vast te stellen criteria. 

Proefproces

ANBO heeft zich eerder verzet tegen de huisbezoeken van de SVB, die in het leven geroepen zijn door toenmalig staatssecretaris Aboutaleb. Ook de rechter maakte in een door ANBO aangespannen proefproces korte metten met de huisbezoeken van sociaal rechercheurs.