8 augustus 2013

Steeds meer erfenissen verworpen om schuld

Het aantal erfenissen dat wordt geweigerd is in 2012 met 15 procent gestegen naar 2.944. Ook het aantal nalatenschappen dat zonder schulden, zogenaamd beneficiair, wordt aanvaard is in 2012 met 13,4 procent gestegen naar 7.170. Volgens Netwerk Notarissen betekent dit dat overledenen steeds vaker schulden achterlaten. Ook voor 2013 wordt een weigertoename verwacht: van circa 10 procent.

Crisis

Volgens ANBO-directeur Liane den Haan komen door de crisis blijkbaar steeds meer senioren in de schulden. “Want hoe verklaar je anders het toenemend aantal weigererfenissen. We hebben er nog geen onderzoek naar gedaan, maar een aantal jaren geleden trokken de deurwaarders aan de bel over het toenemend aantal schulden onder ouderen. Mogelijk dat erfgenamen ook mondiger zijn geworden en goed kijken naar wat hen te wachten staat bij een erfenis. Het is ook goed dat er een aanpassing van de wet komt. Bij een overlijden moet binnen korte tijd veel worden afgehandeld. Vaak is beneficiair aanvaarden niet de eerste gedachte die bij iemand opkomt. Buiten dat zijn financiën nog steeds niet het onderwerp waar open over wordt gesproken. En op schulden rust helemaal een taboe.”

Beneficiair aanvaarden

Erfgenamen hebben altijd de keus om een erfenis te weigeren of te aanvaarden. Er zijn drie manieren om een erfenis te aanvaarden of te verwerpen: zuiver aanvaarden, beneficiair aanvaarden of verwerpen. Beneficiair aanvaarden betekent in feite aanvaarden onder het voorrecht van boedelbeschrijving. Om de bekendheid daarmee te vergroten is recent de site van Rijksoverheid aangepast.

Zesde graad

Verwerpt iemand een erfenis, dan wordt die voorgelegd aan de volgende erfgenaam tot en met de zesde graad. Schuldeisers kunnen zich altijd melden bij de volgende erfgenaam in de rij, wat bijvoorbeeld inhoudt dat wanneer een partner, broer of zus de erfenis weigert, vervolgens diens kinderen aansprakelijk worden voor de erfenis. Wil niemand de erfenis hebben, dan gaat die naar de staat.

Recht van beraad

Erfgenamen mogen uitzoeken wat de erfenis omvat. Dat heet het recht van beraad. Daarvoor heeft men drie maanden de tijd en desgewenst kan men de kantonrechter vragen om dat nog eens te verlengen met hetzelfde aantal maanden. Er kan dan post geopend, er kunnen papieren verzameld en vastgelegd worden wat er aan boedel is. Moet een huurhuis of kamer in een verzorgingshuis binnen bepaalde tijd ontruimd zijn, dan kan dat. Maar spullen moeten dan opgeslagen worden.

Wetsvoorstel

Veel erfgenamen weten vaak niet wat hen te wachten staat, waardoor ze de kans lopen met een erfschuld geconfronteerd te worden. Is die hoger dan de opbrengsten, dan moet een erfgenaam die uit eigen middelen betalen. Is er bijvoorbeeld een belastingschuld of is er op afbetaling gekocht, dan zijn die schulden te verhalen op de erfgenamen. Staatsecretaris Fred Teeven van Justitie komt binnenkort met een wetsvoorstel om dat te veranderen. Bij zuivere aanvaarding kan de erfgenaam dan bij een onverwachte schuld uit nalatenschap -zonder dat dit hem wordt verweten- naar de kantonrechter stappen. En die vragen om via een machtiging de nalatenschap alsnog beneficiair te aanvaarden.

Fotoboeken

Veel erfgenamen weten ook niet dat bepaalde handelingen gezien worden als het aanvaarden van een erfenis. De huur alvast opzeggen, sieraden meenemen, de inboedel meenemen of bij het grof vuil zetten en in de auto rondrijden van de overledene, betekent feitelijk dat men de erfenis aanvaart. Verwerpt men een erfenis, dan kan men ook geen aanspraak maken op familie- of erfstukken, zoals fotoboeken of andere waardevolle spullen. Bij beneficiair aanvaarden is men die niet kwijt, maar moeten die gekocht worden uit de boedel.

Foto: Nationale Beeldbank, Ellen de Mol