24 september 2012

ANBO wil betere wet op huisbezoek bij fraude

Onaangekondigde huisbezoeken voor AOW’ers, zonder dat er een gerichte of gegronde verdenking van uitkeringsfraude is. Dat is het gevolg van het wetsvoorstel Huisbezoek voor rechtmatigheid uitkering, dat de Eerste Kamer vandaag behandelt. De Tweede Kamer wil de mogelijkheden voor fraudeopsporing verruimen, terwijl er nog altijd geen goede, objectieve criteria zijn om AOW-fraude op te sporen. Pijnpunt is vooral de regelgeving voor AOW’ers met een (nieuwe) partner, die op subjectieve, niet meetbare gronden als 'samenwonend' worden aangemerkt, waardoor zij gekort worden op hun AOW-uitkering en soms voor duizenden euro’s aan teveel ontvangen AOW moeten terugbetalen. ANBO doet een klemmend beroep op de leden van de Eerste Kamer om het wetsvoorstel terug te sturen, en de Tweede Kamer aan te sporen eerst met deugdelijke wetgeving te komen alvorens de fraudeopsporing uit te breiden.

Objectieve criteria

ANBO eist al langer objectieve criteria, zodat er eenvoudig getoetst kan worden of iemand samenwoont of niet. Nu beslist de Sociale Verzekeringsbank (SVB), die o.a. de AOW uitkeert en de rechtmatigheid controleert, of stellen “meer dan de helft van de tijd” samen doorbrengen. De SVB beslist in hoeverre stellen die samen eten, samen boodschappen doen of samen op vakantie gaan een huishouding delen. ANBO pleit ervoor de Gemeentelijke Basisadministratie als uitgangspunt moeten nemen voor controle. "Samenwonen doe je in één huis. Apart wonen of LAT-ten doe je in verschillende huizen. Zo simpel kan het zijn", aldus Liane den Haan, directeur van ANBO. “Huisbezoek om uitkeringsfraude op te sporen zou alleen moeten plaatsvinden bij een gerede verdenking, gebaseerd op meetbare, objectief vast te stellen criteria. Op dit moment is het voor zowel de Sociale Verzekeringsbank (SVB) als de AOW’er haast onmogelijk om onomstotelijk vast te stellen dat er sprake is van een gedeelde huishouding, op het moment dat twee AOW-gerechtigden een relatie aangaan", aldus Den Haan in de brief aan de Eerste Kamer.

Proefproces gewonnen

ANBO heeft zich eerder verzet tegen de huisbezoeken van de SVB, die in het leven geroepen zijn door toenmalig staatssecretaris Aboutaleb. Ook de rechter maakte in een door ANBO aangespannen proefproces korte metten met de huisbezoeken van sociaal rechercheurs.

Zinloos, duur en traumatiserend

ANBO wijst de Eerste Kamer op zinloze, dure huisbezoeken, die AOW’ers onterecht emotionele en financiële trauma’s bezorgen. "Met dit wetsvoorstel zijn de huisbezoeken en de daaruit voortvloeiende sancties resultaat van een subjectieve beoordeling van controleurs. Dat moet nu voor eens en voor altijd veranderen."

Lees de brief aan de Eerste Kamer